Rozwiąż języki, czyli jak podnieść wydarzenie na światowy poziom dzięki tłumaczom? (cz. 1)

Zawodowi tłumacze konferencyjni obsługujący międzynarodowe wydarzenie podnoszą jego wartość, ograniczają ryzyko i są wizytówką światowej klasy organizatora. Co musisz o nich wiedzieć — doradzają eksperci Polskiego Stowarzyszenia Tłumaczy Konferencyjnych.

Organizujesz konferencję? Zatrudnij profesjonalistów

To wydaje się oczywiste, a mimo to często decyduje kryterium samej znajomości języka bądź ceny. To pierwsze nie wystarczy, a drugie to zły doradca. Proponujemy proste ćwiczenie: wyobraź sobie kwotę honorarium znanego keynote speakera. Teraz dodajmy, że zaproszony mówca nie mówi w języku słuchaczy. Lub wyobraźmy sobie, że na widowni są osoby, które przyszły tam specjalnie dla niego, ale nie mówią w jego języku. Tłumaczenia wystąpień o wartości pięciocyfrowej (albo i sześciocyfrowej) kwoty nie można powierzyć przypadkowej osobie. Podobnie jak i ważnego szkolenia lub istotnych negocjacji, których organizacja kosztuje niemało, a skutki porażki mogą być dotkliwe dla notowań firmy. Absolwenci studiów tłumaczeniowych (choć nie tylko) i członkowie organizacji zawodowych, takich jak PSTK i AIIC, to na ogół dobry adres. Pamiętaj, że dla twoich gości to tłumacz, którego słyszą ze sceny bądź w słuchawkach, jest keynote speakerem!

Istnieje kilka czynników wyróżniających profesjonalnych tłumaczy, na które organizator powinien zwrócić uwagę w procesie selekcji:

•    Profesjonaliści nie pracują w kabinie w pojedynkę. Zwykle, zwłaszcza w przypadku tłumaczeń symultanicznych, pracujemy w dwuosobowych zespołach. Tłumaczenie ustne to duże obciążenie psychofizyczne. Jeśli ktoś oferuje ci występ w kabinie solo, to znaczy, że nie oferuje profesjonalnej jakości.

•    Tłumacze nie rozliczają się za pojedyncze godziny spędzone w miejscu pracy. Normą w branży jest rozliczenie za cały dzień. Praca tłumacza zaczyna się na długo przed rozpoczęciem wydarzenia i obejmuje konsultacje oraz przygotowanie merytoryczne. Dlatego oferta rozliczenia godzinowego to nie jest elastyczność, a nieznajomość realiów. Sugestia takiego rozliczenia każe domniemywać, że kandydat w ogóle nie poświęci czasu na przygotowania, bo to nieopłacalne. Z drugiej strony, rozliczenie dzienne chroni gości i organizatora, dając im margines na ewentualne zmiany harmonogramu i nieprzewidziane opóźnienia.

•    Fachowiec zawsze zapyta o tematykę, dostępne materiały, biogramy gości, harmonogram spotkania i inne potrzebne informacje. Brak zainteresowania kontekstem wydarzenia to sygnał, że należałoby poszukać bardziej profesjonalnego wykonawcy.

•    Tłumacze zawsze zjawiają się w miejscu pracy z wyprzedzeniem, aby wyeliminować ryzyko spóźnienia i ustalić ostatnie kwestie techniczne.  

Planuj z wyprzedzeniem

Zawodowi tłumacze konferencyjni to niewielka grupa profesjonalistów. Aby zapewnić wielojęzyczną obsługę konferencji — zwłaszcza z udziałem języków mniej popularnych — należy rezerwować ich czas z co najmniej miesięcznym wyprzedzeniem.

Ponadto w planowaniu trzeba uwzględnić, że tłumaczenie konferencyjne często wymaga wynajęcia specjalistycznego sprzętu (dźwiękoszczelnych kabin wraz z osprzętem i słuchawkami dla gości). Doświadczeni tłumacze mogą zaproponować organizatorowi wsparcie w znalezieniu odpowiedniego dostawcy sprzętu.

W planowaniu wydarzenia z obsługą tłumaczeniową pomocny będzie przewodnik po tłumaczeniu konferencyjnym, wydany przez PSTK.  

Konsultuj

Tłumacze konferencyjni chętnie służą organizatorom konferencji doświadczeniem i pomysłami. W ten sposób wnoszą wartość do organizacji jeszcze przed wydarzeniem. Dotyczy to zarówno najlepszego w danej sytuacji trybu tłumaczenia i rozwiązań technicznych, jak i wyboru wykonawców. Doświadczony tłumacz zorganizuje cały profesjonalny zespół specjalistów w różnych językach. W niewielkim świecie tłumaczeń konferencyjnych osobiste referencje i polecenia są na wagę złota, a organizatorom zaoszczędzają czasu, pieniędzy i stresu.  

Najczęściej wykonywane na rynku rodzaje tłumaczeń:  

•    symultaniczne (kabinowe) — najbardziej prestiżowe i komfortowe dla gości, pozwala oszczędzić czas i zapewnia płynny przebieg spotkania. Użyteczne zwłaszcza podczas dużych bądź długich wydarzeń, trwających powyżej jednej-dwóch godzin. Wymagają wstawienia dźwiękoszczelnej kabiny (bądź kabin) z wyposażeniem, dobrym widokiem na salę i ergonomicznymi fotelami dla tłumaczy, a także rozdania gościom zestawów słuchawkowych. Wykonuje je co najmniej dwuosobowy zespół tłumaczy. Jest to domyślne rozwiązanie dla wydarzeń wielojęzycznych.

•    symultaniczne-szeptane — wykonywane dla jednego, dwóch ważnych gości, na ogół bez użycia sprzętu. Tłumacze siedzą obok bądź za plecami słuchaczy i po cichu przekładają podawane treści. Powinni mieć zapewniony odsłuch z sali i możliwość sporządzania notatek.

•    Tourguide — podobne do tłumaczeń szeptanych, jednak z użyciem przenośnych zestawów nadajnik (mikrofon)-odbiorniki. Stosowane przy wizytach z oprowadzaniem. Dzięki temu tłumaczy może słyszeć na raz cała przemieszczająca się grupa.

•    konsekutywne — kojarzone z tłumaczeniem ze sceny lub podczas negocjacji biznesowych. W tym trybie tłumacz sporządza notatki z wystąpienia mówcy, które stanowią podstawę do odtworzenia tekstu w języku docelowym. Tłumaczenie konsekutywne powoduje wydłużenie przebiegu spotkania, co należy uwzględnić w scenariuszu. Tłumaczowi trzeba bezwzględnie zapewnić dobry odsłuch i swobodę rąk (mikrofon na statywie bądź nagłowny). W przypadku dłuższych wydarzeń i ceremonii, tłumaczenie konsekutywne powinno być wykonywane przez dwuosobowy zespół. W przypadku tłumaczenia negocjacji czy szkoleń, przy stole i bez użycia nagłośnienia, kluczowe jest miejsce tłumacza: powinien być dobrze widoczny i słyszalny dla wszystkich zainteresowanych. Zwykle zasiada przy osobie prowadzącej spotkanie lub po lewej stronie najważniejszego członka swojej delegacji.  

Przyjmij perspektywę gościa

Goście konferencji przyjeżdżają po konkretne treści bądź rodzaj doświadczenia. Jeśli przyjechali z zagranicy lub będą słuchać wystąpienia w nieznanym im języku – to pełnowartościową treść otrzymają tylko dzięki współpracy z profesjonalnymi tłumaczami. Nawet jeśli goście nie będą narzekać, że coś im umknęło, to zamiast chęci powrotu bądź nawiązania nowych kontaktów wywiozą z konferencji niesmak i zniechęcenie. A te uderzają w organizatora. Według danych Polskiej Organizacji Turystycznej liczba spotkań, konferencji i wystaw organizowanych w Polsce wzrosła aż dwukrotnie w latach 2010-2015. Zagraniczni goście oczekują tego samego standardu, który obowiązuje w lokalizacjach tradycyjnych dla międzynarodowych wydarzeń, takich jak Paryż czy Bruksela.

Współpracuj

Tłumacze chcą i będą pomagać w organizacji wydarzenia na każdym etapie, na którym mogą okazać się pomocni. By jednak móc pracować na profesjonalnym poziomie, potrzebują – z wyprzedzeniem – informacji na temat miejsca, tematu i treści konferencji. Podobnie jak adwokat studiuje akta przed wejściem na salę sądową, tłumacz często wiele dni przygotowuje się do ważnych wystąpień. Organizator musi jednak udostępnić mu wszelkie niezbędne materiały; inaczej nie tylko nie można oczekiwać cudów, ale i traci się prawo do zgłaszania uwag wobec przekładu. Najważniejszą wartością w pracy tłumacza jest ponadto dyskrecja: profesjonalista zadba o bezpieczeństwo danych i zniszczy materiały bądź skasuje wrażliwe pliki, kiedy zakończy pracę.